Chiton

Chiton to koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami noszona w starożytnej Grecji pochodzenia fenickiego, znana od czasów Homera ( VIII w.p.n.e.).

W okresie archaicznym chiton krojono kloszowo, bogato plisowano. Użyta tkanina mogła dochodzić do trzech metrów szerokości. 

 

W okresie klasycznym chiton składał się z dwóch prostokątnych kawałków materiału zszytych dłuższymi bokami do wysokości ramion, na ramionach spinany fibulami i guzikami. Chiton zakładany był bezpośrednio na ciało; mógł być luźny bądź z paskiem w talii, długi (do kostek; zwany chitonem jońskim) lub krótki (do połowy ud; zwany doryckim).

Chiton dorycki był zasadniczym ubiorem męskim, wojownicy nosili go pod pancerzem przeciwko otarciom ciała. 

Chiton męski dwa razy przepasany, na szyi spięcie chlamidy

Chitony jońskie – z cienkiej tkaniny lnianej, bogato fałdowane – od połowy VI w. p.n.e. zaczęły nosić też kobiety.

Chiton joński - fałdzista, plisowana tunika z lnu.

Chiton kobiecy zbluzowany nad paskiem na wysokości bioder. Był to jeden ze sposobów skracania zbyt długiej szaty. Fałda, która się tworzyła nosi nazwę kolpos.

 

Długi chiton nosili dostojnicy, kapłani, starsi mężczyźni i kobiety; krótki – młodzież i wojownicy.

Kapłani i dostojnicy chętnie występowali w chitonach jońskich (chitón poderes), niekiedy nawet z trenami.

Chitony kobiece posiadały odrzutki (tzw. apoptygma – odgięty na zewnątrz górny brzeg chitonu) sięgający do pasa lub bioder.

Uboższa wersja chitonu męskiego 

  Prostszą i uboższą wersją chitonu był exomís; nosili go ci, którzy pracowali fizycznie. Była to bardzo lekka i luźna szata, spięta zazwyczaj jedynie na lewym ramieniu dla swobody ruchów.

W okresie hellenistycznym (od IV w.p.n.e.) – kobiety zaczęły przewiązywać chiton pod piersiami i wydłużać go z tyłu.

Chiton, z odrzutką lub bez, był noszony w tym samym okresie co dorycki peplos.

Bibliografia:

Wikipedia

Słownik terminów artystycznych i architektonicznych, Warszawa 2011

Historia ubiorów /Maria Gutkowska-Rychlewska, Wrocław - Warszawa 1968