DŹWIĘKI NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI

W środku miasta, wśród zaułków, tuż... gdzie kiedyś był sąd stary

Mieści się wypożyczalnia, ale jaka! Dacie wiary,

że muzykę dają darmo w wykonaniach wyśmienitych,

lecz za kaucją, by wróciły tu z powrotem wszystkie płyty.

A tych nagrań jest tysiące i muzyka rzeką płynie,

bo to Bydgoszcz i Kujawy, a ten region z tego słynie.

Możesz sobie wypożyczyć Mozarta lub Beethovena,

Bacha, Vivaldiego, Haydna, Griega, Brahmsa czy Chopina.

Słuchać możesz nowszych rytmów, kiedy taka twoja wola.

Jest tu tango, charleston, rumba. Znajdziesz także rock’n’rolla.

Regionaliów wiele spotkasz. O Bydgoszczy są piosenki.

Gra Capella Bydgostiensis. Roan daje mocne dźwięki.

Jest też puszcza tropikalna z nagraniami jej odgłosów.

Poznasz trele rajskich ptaków, które płyną jak z niebiosów.

Gdy szum morza lubisz słuchać, albo zechcesz pobyć w lesie –

siądź w fotelu swym wygodnie, dźwięk z płyt też cię tam przeniesie.

W zbiorach tych znajdziesz nagrania tonów na ludową nutę.

Oberki, polki, trojaki, kujawiaki mgłą osnute,

Józef Chełmoński OBEREK

krakowiaki i mazury – pieśni, tańce z Polski całej –

solo jaki też i w zespołach. Wybór tego jest niemały.

Są tu także takie płyty, gdzie muzykę obraz wspiera –

to video koncertowe, operetka i opera,

musicale, bajki, filmy muzyczne i fabularne.

Ich zbiór jeszcze jest nieduży, lecz są bardzo popularne.

Znajdziesz też tu tę muzykę co pomaga leczyć ludzi –

koi nerwy, daje radość, chęć do życia może wzbudzić.

W ramach muzykoterapii jest pacjentom zalecany

pewien rodzaj tych utworów, które leczą duszy rany.

Tu są dźwięki dla każdego, kto muzyki potrzebuje.

Możesz słuchać czego zechcesz i kieszeni nie zrujnujesz!



Autor:
 
Eulalia Ryszkowska







 

Wypożyczalnia multimedialna w Bydgoszczy znajduje się na ul. Długiej 39 

    Tradycje muzyczne Bydgoszczy sięgają bardzo dawnych czasów. Zawdzięczamy im

istnienie w naszym mieście aktywnie działającego Towarzystwa Muzycznego, prężnie

działającej Filharmonii Pomorskiej, Opery Nova i Akademii Muzycznej.

    Do grona placówek kulturalno-oświatowych wspomagających działalność bydgoskich

instytucji muzycznych dołączyła w latach sześćdziesiątych XX w. Wojewódzka i Miejska

Biblioteka Publiczna, kiedy zaczęła wydzielać ze swoich zbiorów muzykalia w ramach

Działu Zbiorów Specjalnych. Materiały biblioteczne wśród których można znaleźć informacje

o muzyce a także o życiu muzycznym w Bydgoszczy to rękopisy, stare druki, druki

muzyczne, książki, czasopisma, programy koncertów i spektakli operowych, afisze i plakaty

imprez muzycznych. Najbogatszy jest jednak zbiór nagrań dźwiękowych – płyt i taśm.

Początkowo udostępniano je tylko na miejscu. Od 1989 r. zaczęto je wypożyczać na zewnątrz

według regulaminu obowiązującego w wypożyczalni książek, jednak ten system nie zdał

egzaminu. Większość płyt i nut nie oddawano w terminie, a niektóre tylko na listowne

upomnienie. W maju 1994 r. opracowano nowy Regulamin Wypożyczalni Zbiorów

Muzycznych i Książek Dźwiękowych (taka była wtedy nazwa), który przewidywał

wypożyczanie za kaucją. Według tego regulaminu od 1. 06. 1994 r. udostępniano te zbiory

przy ul. Długiej 41. Obecnie od 2012 r. Wypożyczalnia ta, pod nazwą Wypożyczalnia

Multimediow  „Multimedia 39”, mieści się w budynku obok przy ul. Długiej 39.

    Rola zbiorów muzycznych bibliotek publicznych w obecnej dobie zubożenia części

społeczeństwa jest nieoceniona. Melomani amatorsko muzykujący mogą za pośrednictwem

biblioteki poszerzać swoje umiejętności gry na instrumentach a miłośnicy muzyki i filmu,

których nie stać na bilet do filharmonii, koncert muzyki rozrywkowej czy do kina, mogą

uczestniczyć w życiu muzycznym Polski i świata. 

 

    Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna ze swoimi zbiorami audiowizualnymi może

także dobrze służyć społeczeństwu, pomagając podtrzymywać wspaniałe muzyczne tradycje

regionalne przez propagowanie muzyki we współpracy ze szkołami oraz kulturalno-

oświatowymi placówkami bydgoskimi poprzez organizację bibliotecznych lekcji

muzycznych, wystaw i prezentacji.

 

Chiton

Chiton to koszula lniana lub wełniana z krótkimi rękawami noszona w starożytnej Grecji pochodzenia fenickiego, znana od czasów Homera ( VIII w.p.n.e.).

W okresie archaicznym chiton krojono kloszowo, bogato plisowano. Użyta tkanina mogła dochodzić do trzech metrów szerokości. 

 

W okresie klasycznym chiton składał się z dwóch prostokątnych kawałków materiału zszytych dłuższymi bokami do wysokości ramion, na ramionach spinany fibulami i guzikami. Chiton zakładany był bezpośrednio na ciało; mógł być luźny bądź z paskiem w talii, długi (do kostek; zwany chitonem jońskim) lub krótki (do połowy ud; zwany doryckim).

Chiton dorycki był zasadniczym ubiorem męskim, wojownicy nosili go pod pancerzem przeciwko otarciom ciała. 

Chiton męski dwa razy przepasany, na szyi spięcie chlamidy

Chitony jońskie – z cienkiej tkaniny lnianej, bogato fałdowane – od połowy VI w. p.n.e. zaczęły nosić też kobiety.

Chiton joński - fałdzista, plisowana tunika z lnu.

Chiton kobiecy zbluzowany nad paskiem na wysokości bioder. Był to jeden ze sposobów skracania zbyt długiej szaty. Fałda, która się tworzyła nosi nazwę kolpos.

 

Długi chiton nosili dostojnicy, kapłani, starsi mężczyźni i kobiety; krótki – młodzież i wojownicy.

Kapłani i dostojnicy chętnie występowali w chitonach jońskich (chitón poderes), niekiedy nawet z trenami.

Chitony kobiece posiadały odrzutki (tzw. apoptygma – odgięty na zewnątrz górny brzeg chitonu) sięgający do pasa lub bioder.

Uboższa wersja chitonu męskiego 

  Prostszą i uboższą wersją chitonu był exomís; nosili go ci, którzy pracowali fizycznie. Była to bardzo lekka i luźna szata, spięta zazwyczaj jedynie na lewym ramieniu dla swobody ruchów.

W okresie hellenistycznym (od IV w.p.n.e.) – kobiety zaczęły przewiązywać chiton pod piersiami i wydłużać go z tyłu.

Chiton, z odrzutką lub bez, był noszony w tym samym okresie co dorycki peplos.

Bibliografia:

Wikipedia

Słownik terminów artystycznych i architektonicznych, Warszawa 2011

Historia ubiorów /Maria Gutkowska-Rychlewska, Wrocław - Warszawa 1968

Muzyka - początki

La_leçon_de_musique_(Musée_Cognacq-Jay,_Paris)

   Nie znamy początków muzyki. Możemy tylko tego domyślać.

   Na początku było Słowo – mówi Biblia. Prawdopodobnie muzyka pojawiła się po tym jak człowiek nauczył się mówić. Mowa człowieka miała początkowo postać samych dźwięków, które musiał on wydawać, aby odstraszyć dzikie zwierzęta, pracując w zespole np. podczas polowania czy chcąc zainteresować płeć przeciwną. Kiedy nauczył się mówić, mógł też śpiewać, ponieważ śpiew pod wieloma względami jest jedynie formą przedłużonej mowy. Z upływem czasu co zdolniejsze muzycznie jednostki zaczęły uświadamiać sobie różnice w wysokości, barwie i długości trwania różnych dźwięków. Z czasem stworzono instrumenty muzyczne. Zapewne na powstanie muzyki miało wpływ wiele czynników, a jej rozwój był przede wszystkim zależny od rozwoju umysłowego, intelektualnego i uczuciowego samego człowieka. Dowodem na to jest prześledzenie historii muzyki. 

   Wiadomo, że niektóre instrumenty były znane już w epoce paleolitu – w starszej epoce kamienia. Wydawały one tylko proste dźwięki. Mogły to być muszle morskie, 

Muszla

rogi baranie,

Róg - Adriaen_van_Ostade "A_baker_sounding_his_horn"

piszczałki zrobione z kości zwierząt,

czy bębny zrobione ze skóry naciągniętej na gliniane naczynie.

   Nie ulega wątpliwości, że muzyka odgrywała ważną rolę w życiu człowieka. Powiązana z tekstem, tańcem, towarzyszyła pracy, zabawie, różnego rodzaju obrzędom. Według wierzeń starożytnych Greków Apollo - bóg słońca – sprowadził muzykę na ziemię w orszaku muz, boginek mających czuwać nad przydzielonymi im do opieki rożnymi dziedzinami sztuki. 

Muzy

 

   Od słowa "muza" pochodzi słowo muzyka. O boskim pochodzeniu muzyki mówi wiele mitologii różnych kultur. 

Jubal

   Według przekazów biblijnych wynalazcą muzyki był Jubal, gdyż w Księdze Rodzaju (rozdz. 4, wiersz 21) określony został jako ojciec wszystkich tych, którzy grają na "cytrach i organach". 

Henry_Ryland_-_All_glorie_de_la_musique

     Według rzymskiej mitologii wynalazcą muzyki był Merkury, który ze skorupy wyschniętego żółwia zrobił lirę. 

    W połowie XIX wieku uświadomiono sobie lecznicze oddziaływanie muzyki na ludzki organizm. Z biegiem czasu powstała nowa dziedzina medycyny  –  muzykoterapia. W strukturach niektórych uczelni medycznych powstały katedry muzykoterapii np. w bydgoskim Collegium Medicum działa taka katedra na ul.Świętojańskiej 20. Zob.https://www.cm.umk.pl/wydzialy/wydzial-nauk-o-zdrowiu/jednostki-wydzialowe/katedra-i-zaklad-muzykoterapii.html

MUZYKA  I  CZŁOWIEK

W Niebie muzyka brzmi wszechwładnie, poprzeplatana błogą ciszą.

Kiedyś na ziemię część z niej spłynęła i wtedy człowiek ją usłyszał.

Gaudenzio_Ferrari Koncert aniołów ok. 1535

Dźwięki te wkrótce pięknie rozwinął, stworzył chorały i polifonię.

Wszystko to ujął w nutowy zapis, by grać melodię i harmonię.






 

Boska inspiracja muzyki, Nicolas Regnier, ok. 1640.

 Dobra muzyka to przyjaciółka, która cię nigdy nie zawiedzie.

Ona ochroni, przytuli, pocieszy na tym nie zawsze przyjaznym 

świecie.

J.-A. Ingres, Cherubini i muza poezji lirycznej,  ok. 1842

Wzmaga się pamięć i koncentracja w czasie słuchania dobrej

 muzyki. 

Lepiej mówimy, lepiej myślimy – to trening mózgu daje wyniki.

Jak w falach rzeki albo morza, tak w falach dźwięków zanurz się już,

bo taka kąpiel często pomaga w pokonywaniu życiowych burz.

Do swego rytmu biologicznego trzeba muzykę dopasować.

Kiedy zanurzysz się w toń dźwięków, będzie Ci nawet lżej 

chorować. 

Allegory_of_Music_(Echecs_amoureux) 0k. 1496 r.

 

Gdy w mózgu zabrzmi dźwięków harmonia, to wnet znikają  

 złego cienie

  

co się od dawna w duszy czaiły. Taka muzyka to uzdrowienie.

Muzyka doda ci też energii, kiedy osłabniesz w życiowym pędzie.

Ona pomaga nam w istnieniu, niech więc na zawsze z ludźmi będzie.

                                                                          Autorka: Eulalia Ryszkowska

Dźwięki natury

    Dźwięk to powietrze i ruch. Tak jak rozchodzą się kręgi fal w wodzie, kiedy rzucimy w nią kamień, tak samo powstają w powietrzu fale kiedy wypuścimy z ust powietrze czy klaśniemy w ręce. Wprawiamy wówczas w ruch cząsteczki powietrza. Powstają fale akustyczne niewidzialne dla ludzkich oczu. Falami akustycznymi nazywa się fale, która powodują wrażenie słuchowe jakim jest dźwięk. Im większa jest siła, która wywołuje te fale, tym silniejsze są powstające dźwięki i tym dalej je słyszymy.

    Od urodzenia człowiek otoczony jest dźwiękami. Każde środowisko ma swoje charakterystyczne dźwięki. Słyszymy je w mieście jak i na wsi. Przyroda była w tym pierwsza – szum potoku, świst wiatru, śpiew skowronka, krople deszczu.

    Dźwięki miały i mają bardzo duży wpływ na człowieka – jego rozwój, zdrowie psychiczne i fizyczne.

DŹWIĘKI  PRZYRODY

Co to jest przyrody muzyka?

To granie świerszcza na swych smykach;

to szelest liści i szum fal,

kiedy tak płyną, płyną w dal.

W odgłosach lasu, szumie zbóż,

w dźwiękach owadów jest muzyka

oraz w melodii śpiewnej ptaków

i w delikatnym szmerze strumyka.

To piękno dane nam za darmo;

to dobro podarowane „z góry”

co koi nerwy, pieści uszy.

To są dźwięki Matki Natury.

W POSZUKIWANIU MUZYKI NATURY

Muzyka to są różne nuty

w świecie przyrody rozsypane;

To nocy ciemnej wielka cisza

i ptasie trele tuż nad ranem.

Muzyka mieszka w cząstkach powietrza.

Melodię swoją czarowną gra.

Skup się uważnie, a usłyszysz

jak piękne dźwięki dla ciebie ma.

The_music_of_the_spheres - miniaturaz okresu Renesansu

Może ci zabrzmią sfery niebieskie,

bo ponoć one także grają.

Hans_Memling_-_Angel_Musicians_ ok. 1480 r.

Może usłyszysz śpiewy anielskie

co duszę i ciało uzdrawiają.

Hendrick_van_Balen_-_Minerva_and_the_Nine_Muses

Muzyka to deszcz rzęsisty nut

co dźwięcznie z nieba ludziom spada.

The_Muse_Euterpe_by_Arnold_Böcklin

Muzyka to brzmiąca pięknie harmonia

co niech się w tobie także układa.

                           Eulalia Ryszkowska

KUJAWY – region w Polsce

Region Kujaw to jeden z najstarszych regionów państwa polskiego.

Co to znaczy region? Umownie jest to wydzielony obszar, względnie jednorodny, różniący się od terenów sąsiednich cechami naturalnymi bądź nabytymi na przestrzeni dziejów.

Brytyjski socjolog Anthony D. Smith wyróżnia 6 elementów etniczności:

·         wspólnota pochodzenia (legendy i mity o wspólnym pochodzeniu),

·         wspólne dzieje,

·         wspólne terytorium  

·         odrębna kultura, w szczególności język i religia, sztuka.

·         nazwa zbiorowości, będąca kryterium wyodrębniania się od społecznego otoczenia,

·         poczucie tożsamości i silne więzi społeczne. 

Kujawy spełniają wszystkie te kryteria. Należą do najbardziej wyrazistych i jednocześnie najbardziej tradycyjnych regionów Polski.

Kujawy – kraina historyczna i region etnograficzny w środkowej Polsce. Leży w dorzeczu środkowej Wisły i górne Noteci. Terytorium Kujaw rozciąga się między Wielkopolską, Pomorzem i Mazowszem. Grupę etnograficzną  zamieszkującą ten region nazywa się Kujawiakami. 

                             Mapka powyżej pokazuje zarys granic Kujaw w połowie XIII w.

Niektórzy ludoznawcy – m.in. Oskar Kolberg i Zygmunt Gloger - skłonni byli uznać ziemię chełmińską i ziemię dobrzyńską za część regionu kujawskiego. Podobne godło i wspólna historia w XIII w.  łączy także Kujawy z ziemią sieradzką i łęczycką.  

  
NAZWA

 Etymologia nazwy Kujawy była w historii różnie wywodzona. Najbardziej prawdopodobny zdaje się być wykład Stanisława Rosponda, który wywodzi nazwę Kujawy od słów kui, kuiati oznaczających wicher i zarówno odmianę terenu równinnego, wydmowego, narażonego na silne jego podmuchy. „Słownik nazw geograficznych ziem słowiańskich” podaje znaczenie słowa "kujawa" jako rodzaj gleby.

 Filmik pokazuje jak wieje wiatr nad jeziorem w bydgoskim Myślęcinku

HISTORIA 

   Legendy mówią o Popielu. którego zjadły myszy, ubogim Piaście Kołodzieju (protoplaście dynastii Piastów), a także o państwie królowej Goplany. Kronika wielkopolska umieszcza akcję legendy o Popielu i Piaście w Kruszwicy jednocześnie czyniąc następcą Popiela nie Siemowita, a samego Piasta. Siemowit miał zostać księciem dopiero po śmierci ojca. Późniejsi badacze jak Kazimierz Ślaski i Henryk Łowmiański dopatrywali się w podaniu o Piaście historii ilustrującej zrzucenie przez Polan zwierzchnictwa Goplan.

„Legendy kujawskie”, które zebrał i komentarzem opatrzył Włodzimierz Podczaski to na 500 stronach  około 400 opowiadań, baśni, przekazów i legend. Legendy to wspaniała pomoc w lekcji naszego lokalnego, kujawskiego regionalizmu, który swymi korzeniami sięga do kolebki naszego państwa.

   Żyzne gleby i obfite źródła solne Kujaw sprzyjały wczesnemu rozwojowi osadnictwa i powstawaniu licznych grodów – ośrodków wojskowo-administracyjnych i gospodarczych, miejsc wymiany handlowej. Historyczne granice Kujaw wielokrotnie się zmieniały. Wyodrębnienie się Kujaw jako osobnej dzielnicy nastąpiło pod koniec XII w. Nastąpiło to najprawdopodobniej  w 1191 r. kiedy Kujawy  zagarnął Bolesław, syn Mieszka III Starego i władał nimi jako pierwszy książę kujawski aż do swej śmierci w 1195 r.  W latach 1195-1202 rządy sprawował ojciec zmarłego, Mieszko III Stary. Następnie Kujawy powróciły do dawnego związku z Mazowszem i znalazły się pod władzą Konrada Mazowieckiego, który jednak respektował pewną odrębność dzielnicy kujawskiej, gdyż tytułował się księciem mazowieckim i kujawskim.

   W 1233 r. Konrad mazowiecki wydzielił dla swego 20-letniego najmłodszego syna Kazimierza  odrębne księstwo kujawskie ze stolicą w Inowrocławiu. 36 lat jego rządów skutkowało rozwojem gospodarczym i terytorialnym Kujaw m.in. o ziemie bydgosko-wyszogrodzką  (Kujawy Północne). W wyniku układów z braćmi, Kazimierza I Kujawski zdobył również ziemię sieradzką, łęczycką i dobrzyńską. W 1238 r. prawa miejskie uzyskał Inowrocław, będący w tym czasie siedzibą księcia, zbudowano tam również zamek.

    Na ziemiach tych powstały także pierwsze kościoły i klasztory  (Mogilno, Kruszwica, Strzelno), będące wówczas ogniskami życia kulturalnego, a zachowane do dziś są jednymi z najstarszych zabytków architektury romańskiej w Polsce.

 Klasztor benedyktynów w Mogilnie ufundowany przez Kazimierza Odnowiciela w drugiej połowie XII w.

Bazylika kolegiacka św. Piotra i Pawła w Kruszwicy. Zbudowana w latach 1120-1140, w okresie panowania Bolesława III Krzywoustego. Była siedzibą biskupstwa.

 Kościół św. Trójcy i Najświętszej Maryi Panny w Strzelnie. Budowę kościoła rozpoczęto w XII w. W kościele tym znajdują się znane na całym świecie kolumny. Pokryte płaskorzeźbą figuralną należą one do unikatowych zabytków romańskich. 

    W 1998 r. utworzono  województwo kujawsko-pomorskie. Obecnie Kujawy leżą niemal w całości na terenie  tego województwa.

 HERB KUJAW

  
„W polu złotym, dwudzielnym w słup, połulew czarny i połuorzeł czerwony, zwieńczone wspólną koroną złotą.”

Pochodzenie:  Jest to jeden z najstarszych i najdostojniejszych herbów terytorialnych Polski. Powstał w II połowie XIII wieku jako herb rodowy książąt kujawskich; w tej roli widnieje u stóp tronu królewskiego na pieczęciach majestatowych ostatnich Piastów. Od połowy XIV wieku połulew z połuorłem stał się herbem Kujaw, czyli dwóch księstw (później województw): brzesko-kujawskiego i inowrocławskiego, a ponadto ziem sąsiednich: łęczyckiej i sieradzkiej.

Herb Kujaw

NIEKTÓRZY SŁAWNI  KUJAWIANIE 

Władysław Łokietek (1260 - 1333)

Władysław Łokietek

Książę brzesko-kujawski  z dynastii Piastów, który trwale zjednoczył Polskę po rozbiciu dzielnicowym, koronował się na króla Polski w 1320 r.

Kazimierz III Wielki (1310 - 1370)

Kazimierz Wielki

Syn Władysława Łokietka urodzony w Kowalu na Kujawach. Jego panowanie określa powiedzenie "zastał Polskę drewnianą a zostawił murowaną". Jedyny polski król z przydomkiem Wielki.

Jan z Ludziska (1400 - 1460)

Jan z Ludziska

Syn kujawskiego chłopa. Lekarz, retor, jeden z pierwszych propagatorów humanizmu renesansowego w Polsce. W 1440 roku objął katedrę wymowy Akademii Krakowskiej i był oficjalnym mówcą tej uczelni.

Bartłomiej z Bydgoszczy (1480 - 1548)

Biblioteka Bernardyńska w WiMBP w Bydgoszczy. Napis poświęcony Bartłomiejowi z Bydgoszczy.

Zakonnik klasztoru bernardynów. Całe życie związany z Bydgoszczą. Autor pierwszego słownika łacińsko-polskiego (1532 r.).

Jan Kasprowicz (1860 - 1926)

Syn chłopa z Szymborza, wsi pod Inowrocławiem (obecnie dzielnica Inowrocławia). Poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Prekursor nowoczesnego wiersza wolnego. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej.

Marian Rejewski (1905 - 1980) 

 

Marian Rejewski

 

Wybitny matematyk i kryptolog urodzony w Bydgoszczy. Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego w tym mieście. Łamiąc, wraz z Henrykiem Zygalskim i Jerzym Różyckim, kod Enigmy - niemieckiej maszyny szyfrującej, przyczynił się do szybszego  zakończenia II wojny światowej i zwycięstwa wojsk alianckich.

 

JĘZYK

Pierwsze zapiski o gwarze kujawskiej pochodzą z  początku XIX wieku. 

„Mały słownik gwary kujawskiej” ( Katarzyna Podczaska wydany przez Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Czarnoziem na Soli”) zapoznaje czytelnika z  bogactwem mowy, jaką posługiwali się przodkowie Kujawiaków. Kujawska gwara to obfitość pięknych słów i określeń. Wiele z nich rzadko się dziś stosuje, ale niektóre przetrwały i funkcjonują do dzisiejszego dnia np. akuratny- dokładny; baczyć- pilnować; barzy- bardziej; bochynek- bochenek; cknić- tęsknić; ćmić- palić papierosa; w te dyrdy- szybko, w te pędy; fajerki- kręgi od pieca; kapka- odrobina.